Ҫӗрпӳ районӗнчи ЗАГС уйрӑмӗ паянхи кун та 100-мӗш е 200-мӗш шутпа мӑшӑрланакансене чыслассипе ырӑ йӑлана тытса пырать.
Ҫак кану кунӗсенче вара шӑпӑх 200-мӗш мӑшӑрсен пӗрлешӗвне регистрациленӗ. Паллах, ку пулӑм ҫамрӑк мӑшӑра, туя пуҫтарӑннӑ хӑнасене савӑнтарнӑ. Вӗсемсӗр пуҫне ЗАГСра хӑйсен юратӑвне тата тепӗр ҫичӗ мӑшӑр офицаллӑ ҫирӗплетнӗ. Пӗр тӗвве ҫыхӑннӑ мӑшӑрсене саламласа пӗрлешӳ кӗрменӗн ӗҫченӗсем пӗрремӗш ҫемье документне алла тыттарнӑ. Савӑнӑҫлӑ мӑшӑрсем вара ЗАГС пайне малашлӑхра та, хӑйсен пӗрремӗш пепкесене регистрацилеме килме шантарса каланӑ.
Ӗнер, ҫурлан 28-мӗшӗнче, 11:14 сехетре М-7 «Мускав-Ӗпхӳ» ҫулӗ ҫинче, Ҫӗрпӳ районӗнчи Йӗкӗрвар ялӗ ҫывӑхӗнче хӑрушӑ ҫул-йӗр инкеке сиксе тухнӑ. Икӗ ҫӑмӑл урапа — вӗсенчен пӗри ҫул-йӗр хушсӑрлӑхне упраса пыракан патшалӑх инспекцийӗн ӗҫ урапи — пӗр-пӗринпе хытах ҫапӑннӑ.
Тухнӑ пӑтӑрмах ҫул-йӗр хурал службин икӗ ӗҫченӗн тата «Жигули» маркӑллӑ урапан рулӗ умӗнче ларакан арҫын пурнӑҫне татнӑ. Республикӑри СКР йӗрлев управленийӗнче палӑртнӑ тӑрӑх паянхи кун тухнӑ инкекӗн сӑлтавӗсене тӗпчеҫҫӗ, йӗрлев умӗнхи тӗрӗслеве ирттереҫҫӗ. Унсӑр пуҫне йӗрлев ӗҫченӗсем пӑтӑрмах тухнӑ вырӑна тӗплӗн тишкереҫҫӗ, медицина экспертизине ирттермӗ палӑртнӑ.
Комбайнсем хиртех хыпса илни пулкалать-ха. Ҫак кунсенче вара «Шупашкар–Сӑр» автоҫулӑн 81 ҫухрӑмӗнче ӗҫлекен грейдера ҫулӑм ярса илнӗ. Техника Ҫӗрпӳ районӗнчи «Воддорстрой» обществӑн пулнӑ. Грейдер хыпса илни пирки хыпар ҫитнӗ хыҫҫӑнах яваплӑ службӑсем унта виҫӗ автоцистерна янӑ.
Пушарпа кӗрешекенсем палӑртнӑ тӑрӑх, ҫулӑм техника тытӑмӗ, механизмсемпе узелсем юсавсӑр пулнипе ҫыхӑннӑ.
Кашни кун тенӗ пек ҫын пурнӑҫӗ татӑлать. Пӗрисем чирленине пула пурнӑҫран уйрӑлаҫҫӗ, теприсем тулашри, хӑйсенчен килмен сӑлтавӗсене пула вилеҫҫӗ. Пурнӑҫран уйрӑлакан виҫҫемӗш пайне вара хӑйсен явапсӑрлӑхӗ, пурнӑҫ саккунӗсене хирӗҫ талпӑнни пӗтерет. Ӗнерхи пулӑм вара ҫакна тепӗр хут ҫирӗплетнӗ.
Ҫын пурнӑҫне татакан ҫул-йӗрте тухнӑ инкек ӗнер, ҫурлан 19-мӗшӗнче 22:10 сехетсенче «Ҫӗрпӳ–Красноармейски–Шурҫырма» урапасен ҫулӗ ҫинче Ҫӗрпӳ районӗн Рынкӑ сали ҫывӑхӗнче тухнӑ.
Республикӑри ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхне упраса тӑракан патшалӑх инспекцийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх « ГАЗ–322132» маркӑллӑ урапапа пыракан 26-ҫулхи водитель 61 ҫулхи ватта ҫапса кайнӑ. Тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх пенси ҫулӗсене ҫитнӗ арҫын «Газель» ҫывхарса ҫитиччен пӗр-икӗ метр кӑна юлнине лайӑхах курса тӑнӑ пулин те, ҫапах утма чарӑнман. Тен, ватӑ урапа чарӑнасса шанӑ е «каҫса ӗлкереп» тесе шутланӑ.
Хайхи водитель сасартӑк ҫул ҫине тухнӑ ҫынна асӑрхасан урапана чарма васканӑ, анчах та ҫав-ҫавах инкекрен хӑтӑлма пултарайман.
Вӑйлӑ ҫапнине пула ватӑ ҫын васкавлӑ пулӑшу ҫитмесӗрех вилсе кайнӑ.
Ял уявне йӗркеелссине юлашки ҫулсенче унта та кунта йӑлана кӗртсе ячӗҫ. Нумаях пулмасть, акӑ, Ҫӗрпӳ районӗнчи янтушсем йӗркеленӗ. Ҫак ятпа ял халӑхне Опытнӑй ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Николай Данилов саламланӑ. Янтуш ялӗн старостине Петр Ильина вӑл Тав хучӗпе сума сунӑ. Уявӑн тӗп поварне, Галина Федоровӑна та, ҫапла чысланӑ иккен. Тӑван ҫӗршывӑн ветеранӗсене, Никандр Степанова тата Анастасия Егоровӑна, Сергей Степанов усламҫӑ пулӑшнипе парнеллӗ тунӑ. Ялти маттурсене хавхалантарма чи лайӑх сӑра вӗретекене, чечек ӳстерекене, пахча-ҫимӗҫ туса илекене, чи лайӑх хушма хуҫалӑх ыттакана тата ыттисене тӗрлӗ номинаципе палӑртнӑ.
Ялти чи аслӑ ватӑсене — 102-ри Мария Ивановӑпа 99-ти Федосия Степановӑна та — чысланӑ, татах нумай пурӑнма ҫирӗп сывлӑх суннӑ.
Сӑнсем (20)
Хысна резина пек тӑсӑлмасть те ӗнтӗ, укҫана валеҫиччен ӑна ӑҫта ямалли пирки ҫиччӗ виҫме тивет. Шкул ҫулне ҫитменнисен учрежденийӗсене аталантарасси ҫум программӑпа килӗшӳллӗн уйӑракан укҫана тивӗҫессишӗн республика шайӗнче конкурсах ирттернӗ. Пӗтӗмпе 75 учреждени хутшӑннӑ иккен.
Территорие хӑтлӑх кӳме уйӑраканнине Ҫӗрпӳ районӗнчи «Ҫӑлтӑрчӑк», Ҫӗнӗ Шупашкарти туберкулезпа чирлисен «Чебурашка», Шупашкарти 134-мӗш ача-пӑча пахчи тивӗҫнӗ. Вӗсене кашнинех 48-шар пин тенкӗ лекӗ.
Шкул ҫулне ҫитменнисен ӗҫӗнче ҫӗнӗ меслетсене аталантарма вара тупра йӑлтах Шупашкарта сапаланӗ. 65 пиншер тенке тӗп хулари 75-мӗш, 168-мӗш, 23-мӗш ача пахчисем илӗҫ.
Кӑҫалхи ҫур ҫулта Чӑваш Енрен тухса каякансен йышӗ пӗлтӗрхи кӑрлач–ҫӗртме уйӑхӗсенчинчен 13,2 процент нумайланнӑ. Ҫапла вара асӑннӑ ҫак тапхӑрта пирӗн республикӑран 7 103 ҫын урӑх ҫӗре куҫса кайнӑ, ҫавсенчен 6 891-шӗ ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесне сапаланнӑ, ыттисем чикӗ леш еннех куҫ хывнӑ.
Пирӗн пата пурӑнма вара 4 946 ҫын килнӗ иккен. Пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑрпа пӑхсан, хайхисен йышӗ 4,1 процент сахалрах-мӗн.
Килен-каян йышне районсемпе хуласем тӑрӑх танлаштарса пӑхнӑ та, Шупашкар, Ҫӗрпӳ, Муркаш, Пӑрачкав районӗсенче тата Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче тӗпленме кӑмӑл тунисен йышӗ куҫса каякансенчен ытларах иккен. Патӑрьел, Канаш тата Етӗрне районӗсенчен вара каякансем унта пыракансенчен — нумайрах.
Информаци ятӗнче чӑваш терӗмӗр те, анчах килен-каян хушшинче ытти халӑх ывӑл-хӗрӗ те пулма пултарать.
«Хуйхӑрсан та — юрӑпа, савӑнсан та — ташӑпа», — ҫак сӑмахсене ват кинемейсенчен пӗр хутчен мар илтнӗччӗ. Чӑвашсен мӗн авалтанпа юрӑ шӑрантарас, ташӑ ҫапас йӑла ҫирӗпленнӗ. Пирӗн, хальхи ӗмӗрен ҫыннисен вара ҫак халӑх юрӑ-ташшисене, йӑли-йӗркисене манӑҫмалла мар, мӗншӗн тесен вӗсем халӑх культурине палӑртаҫҫӗ.
Ҫак кунсенче «Истоки Цивиля» (чӑв. «Ҫавал ҫӑлкуҫӗ») регионсем хушшинчи туслӑх фестивалӗ Чӑваш Енри чи кӑсӑклӑ коллективсене пуҫтарнӑ. Фестивальӗн тӗп тӗллевӗ — халӑх йӑли-йӗркине чӗртсе тӑратасси тата юрӑ-ташӑ ушкӑнӗсем хушшинчи пултаруллӑх ҫыхӑнӑвне йӗркелесси. Иртнӗ кану кунӗсенче Ҫӗрпӳ районӗнчи Виҫҫӗмӗш Вӑрманкасси ҫывӑхӗнчи улӑха Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗмӗрлӗ, Вӑрнар, Элӗк тата Ҫӗрпӳ районӗсен фольклор ушкӑнӗсем пухӑннӑ.
Ку ҫулччен фестиваль икӗ хутчен Ҫӗмӗрле районӗнчи Тӑванкасси ялӗнче иртнӗ, ара унта Мӑн Ҫавал юханшывӗ пуҫланать-ҫке.
Вутӑн алли те, ури те вӑрӑм. Ахальтен мар ӗнтӗ ҫакӑн йышши каларӑш ҫӳрет халӑхра. Ку хутӗнче хӗрлӗ автан Ҫӗрпӳ районӗнчи Актай ялне ҫитнӗ. Унта утӑн 27-мӗшӗнче 50 ҫулхи кил хуҫин сарайӗ хыпса илнӗ.
Пушар тухнӑ сӑлтавӗ тӗрлӗрен пулать. Актайра вара пушар ӗнене пула тухнӑ имӗш. Тен, килти выльӑх каҫхи тӗттемлӗхпе аптраннӑ, ҫавӑнпа та пуль выключателе перӗннӗ те. Ҫакна пула электричествӑ пралукӗнчен хӗм тухнӑ, хыҫҫӑн вара пушар та вӑйланнӑ.
Ҫулӑмпа кӗрешекенсем хӑйсен ӗҫне тивӗҫлӗ пурнӑҫланине пула ҫулӑм ҫумри ҫурт-йӗре куҫма ӗлкереймен. Ӗни та пушарта сусӑрланман, ара ӑна хуҫисем хӑйсемех ҫунакан сарайран туртса кӑларнӑ. Ҫапах пушар сарая самай юрӑхсӑрлантарнӑ, шырлӑх суммине 30 пин тенкӗпе палӑртаҫҫӗ.
Ҫулла кӑҫал пирӗн тӑрӑха шӑрӑх ҫанталӑкпа килчӗ. Ҫурҫӗр енчи районсенче лару-тӑру ытлашшиех япӑх мар пулин те ҫавах та унта та шыв ҫителӗксӗррипе аптӑраҫҫӗ.
«Хыпар» хаҫат (паянхи кӑларӑм) пӗлтернӗ тӑрӑх Ҫӗрпӳ районӗнчи Акташкассинче те шыв ыйтӑвӗ ҫивӗч. Пачах та шывсӑр мар-ха — 20 метр тарӑнӑш икӗ пусӑ пур. Акташкассисене вара скважина юрӑхсӑра тухни, ӑна халӗ те юсаманни пӑшӑрхантарать иккен. 1992 ҫулта туса лартнӑ хыҫҫӑн 5–6 ҫултан вӑл типсе ларнӑ имӗш. Кайран, хӑвсамӑрах пӗлетӗр ӗнтӗ унашкал лару-тӑрура япала майӗпен-майӗпен юрӑхсӑра тухать. Кунта та юсаман.
2004 ҫулта Л. Анисимов пенсионер шыв пӑрӑхне юсас тӗлӗшпе ӗҫе пикеннӗ иккен — проектне хатӗрленӗ, тӗрлӗ кантура ҫыру ҫырнӑ. Хальхи вӑхӑтра патшалӑхран пулӑшу илес тесен ӗҫе пӗр-пӗр программӑна кӗртмелле. Ял халӑхӗ тӑрмашнӑ, министерствӑсем тӑрӑх ҫӳренӗ. Анчах та, 2005 ҫултанпах строймин ӗҫченӗсем «хушма укҫа» тупӑнасса кӗтеҫҫӗ имӗш. Пӗлтӗр тата проект кивелни пирки пӗлтернӗ пулать — хутсене ҫӗнӗрен хатӗрлемелле имӗш, вара 2017 ҫулхи программӑна кӗртме шанӑҫ тупӑнӗ.
Шыв ялта кирлех.
+8.3 °C